In de vroege kerk, in de middeleeuwen en bij de puriteinen was het Hooglied een van de populairste Bijbelboeken. Geloof het of niet, maar predikanten preekten en schreven vaker over dit boek dan over alle andere Bijbelboeken. Hoe zou dat komen?
Als je denkt dat het Hooglied zo populair was omdat het over seks gaat, dan zou je weleens gelijk kunnen hebben. Misschien waren die eerbiedwaardige theologen uit die eeuwen wel nieuwsgierig naar de menselijke anatomie. Of misschien waren ze vooral enthousiast over dit boek omdat ze het op allerlei manieren symbolisch konden uitleggen. Ze konden de beelden zo ongeveer alles laten betekenen wat ze maar wilden en zo laten zien hoe groot hun vaardigheden in de uitleg van de Schrift waren. Predikanten en priesters moesten tenslotte een manier vinden om het boek geschikt te maken om het in de kerk te lezen. De middeleeuwse Bijbeluitlegger Nicolaas van Lyra was niet de enige die vond dat het Hooglied ‘bepaalde oneervolle en ongepaste kanten’ had, tenzij je het volledig als beeldspraak las.
Toch denk ik dat er nog iets diepers meespeelde. We zijn gemaakt om lief te hebben en dit lied wekt een verlangen op naar een intimiteit die alleen door een persoonlijke relatie met de levende God kan worden bevredigd. Onze diepe behoefte aan Gods liefde verklaart waarom christenen door de eeuwen heen naar dit boek hebben gegrepen en waarom het nog altijd de moeite waard is dat we het lezen.
Als onze liefde minder begint te worden, kan het Hooglied ons helpen.
Geestelijk gesproken leven de meesten van ons alsof we vrijgezel zijn in plaats van getrouwd. Getrouwde mensen moeten altijd rekening houden met hun man of vrouw. Singles kunnen veel meer hun eigen beslissingen nemen over hun tijd, hun geld en de grote en kleine dingen in hun leven. Helaas leven velen van ons geestelijk op die manier. Af en toe herinneren we ons dat we verloofd zijn met Jezus Christus, de hemelse Bruidegom. Maar meestal gaan we onze eigen gang. We hebben het te druk met onze eigen dingen om veel tijd voor Jezus vrij te maken, net als een student die zegt dat hij of zij het te druk heeft met studeren om ook nog een vriend of vriendin te hebben. In zijn commentaar op Hooglied legt Iain Duguid de vinger bij onze prioriteiten en roept ons op tot bekering:
Als je met Christus bent getrouwd, staat die relatie dan ook in het middelpunt van je denken? Zit je soms zomaar wat aan Hem te denken en kun je je verliezen in verwondering over hoe geweldig Christus is, hoe ongelooflijk het is dat Hij jou liefheeft en verlang je naar meer van Zijn aanwezigheid? Vermoei je je vrienden en bekenden steeds weer met je eindeloze verhalen over hoe geweldig je Geliefde is? Als je ook maar een klein beetje op mij lijkt, zal het antwoord doorgaans ‘nee’ luiden. Ik moet toegeven dat ik geestelijk gesproken het grootste deel van de tijd feitelijk als een vrijgezel leef. Zo nu en dan loop ik Christus tegen het lijf, om zo te zeggen, en dan herinner ik me weer dat we getrouwd zijn. (…) Vaak nemen mijn eigen aardse verlangens en projecten me zo in beslag dat ik tot mijn schaamte moet toegeven dat ik helemaal niet aan Hem denk.
Jezus roept ons op een nauwere band met Hem aan te gaan. Toen Augustinus na een leven zonder God eindelijk besefte wat Jezus te bieden had, betreurde hij het dat hij zo veel tijd had verspild door voor zichzelf te leven. In zijn Belijdenissen schrijft: ‘Pas laat ben ik van u gaan houden, schoonheid, oud en toch zo nieuw! Pas laat ben ik van u gaan houden.’ Het geloof in Christus kwam laat voor Augustinus, maar niet te laat. Toen hij terugkeek, besefte hij dat Jezus hem al die tijd had achtervolgd en dat dit de liefde was waarnaar hij zijn hele leven had verlangd: ‘Geroepen hebt U en geschreeuwd, door mijn doofheid bent U heen gebroken. Gestraald hebt U, geschitterd en mijn blindheid verjaagd. Heerlijk was Uw geur, ik heb hem ingeademd en ik snak naar U. Ik heb geproefd, en nu honger en dorst ik naar U. U hebt me aangeraakt en ik kwam in vuur en vlam te staan voor Uw vrede’ (vertaling Wim Sleddens).
Het Hooglied laat ons onze grotere en diepere honger zien naar de liefde van God, die alleen kan worden bevredigd door de schitterende persoon van Jezus Christus.
Kun je die geestelijke passie van Augustinus meemaken, ook al is het misschien maar een klein beetje? Ik vraag dit, omdat een verlangen naar liefdevolle intimiteit met Jezus Christus een van de beste indicaties is voor onze algehele geestelijke gezondheid. Als onze liefde minder begint te worden, kan het Hooglied ons helpen. Terwijl dit boek zich beweegt van onvervuld verlangen naar (gedeeltelijk) bevredigd verlangen, leert het ons heel wat over liefdesrelaties op menselijk niveau. Maar het laat ook onze grotere en diepere honger zien naar de liefde van God, die alleen kan worden bevredigd door de schitterende persoon van Jezus Christus.
Lees meer in: Voor eeuwig verbonden
