We kennen het allemaal wel. Je staat in een lege kamer, terwijl je dromen in stukken op de grond liggen – als gebroken glas. Elk stukje lijkt je uit te nodigen om het nog één keer op te pakken, om nog één keer die vervlogen droom te bekijken. Maar je weet: raak je het aan, dan bloedt niet alleen je hand, maar ook je hart. Misschien gaat dit wel over jou; sta jij midden in zo’n puinhoop.
Als dat zo is, weet dan: je bent niet alleen. De Bijbel staat vol met mensen die diepe vreugde vonden te midden van gebroken dromen. Mensen bij wie de hoop vervaagde, maar die desondanks een vreugde kenden die niet stuk te krijgen was. Habakuk was zo iemand.
Als alle hoop vervaagt
Een eeuw voordat Habakuk als profeet optrad, stuurde God het Assyrische rijk naar de noordelijke stammen van Israël om hen te straffen. Ze werden met geweld uit het beloofde land gehaald. Alleen Juda bleef achter, maar rechtvaardigheid was ook daar ver te zoeken – de wet had haar kracht verloren (Habakuk 1:4). Habakuk zag hoe niet alleen zijn eigen hoop instortte, maar ook die van zijn volk.
In zijn gebed roept hij het uit: ‘Heere, waarom doet U niets? Waarom redt U ons niet?’ (1:2). Gods antwoord slaat zijn hoop pas echt aan diggelen: ‘Let goed op. Ik ben namelijk wel degelijk aan het werk – Ik stuur de Babyloniërs, een wreed volk, om mijn oordeel over Juda uit te voeren’ (1:5-7). Dit was absoluut niet het antwoord waar Habakuk op hoopte.
Verbijsterd reageert hij: ‘Maar bent U niet een heilige God? Hoe kunt U dit toestaan – sterker nog, hoe kunt U dit plannen? Dat de goddelozen bloeien en Uw volk ten onder gaat?’ (1:12-13). Als onze dromen uiteen spatten, zijn we snel geneigd God ter verantwoording te roepen. Als onze luchtkastelen in puin vallen, roepen we de Rots op het matje.
God geeft antwoord. Net als bij Job benadrukt Hij Zijn soevereiniteit: ‘Vertrouw op Mij. Het recht zal zegevieren. De rechtvaardige zal door zijn geloof leven. Ik zit nog altijd op Mijn troon. Laat de hele aarde zwijgen voor Mij’ (2:2-4, 20). Hier begint de echte geloofsstrijd. Alles waar Habakuk op hoopte is weg – het enige wat overblijft is Gods Woord.
Maar is er vreugde als alle hoop vervaagt?
Onwankelbare vreugde
Habakuks antwoord is adembenemend:
Al zal de vijgenboom niet in bloei staan
en er geen vrucht aan de wijnstok zijn,
al zal de opbrengst van de olijfboom tegenvallen
en zullen de velden geen voedsel voortbrengen,
al zal het kleinvee uit de kooi verdwenen zijn
en er geen rund in de stallen over zijn –
ik zal dan toch in de HEERE van vreugde opspringen,
mij verheugen in de God van mijn heil.
De HEERE Heere is mijn kracht,
Hij maakt mijn voeten als die van de hinden,
en Hij doet mij treden op mijn hoogten.
(Habakuk 3:17-19)
De omstandigheden zijn onveranderd. De ondergang van Juda maakt hem letterlijk ziek van angst (3:16). God lijmt zijn gebroken dromen niet aan elkaar. Maar te midden van het drama staat dat kleine woordje: ‘Toch’. Vier letters die alles anders maken. Toch, … ondanks alles wat wij hadden gehoopt en gedacht. Hoe kan Habakuk zoiets zegge zo vol van onwankelbare vreugde? En hoe zeggen wij het hem na?
Habakuk vindt zijn vreugde in God zelf. Niet in wat God geeft, maar in wie Hij is. Zijn bezit kan dan van hem afgepakt zijn, zijn volk weggevoerd, het onrecht lijkt te winnen – maar hij heeft God aan zijn zij, en met God blijft ook de vreugde. Zoals Asaf het zei: ‘Maar wat mij betreft, het is voor mij goed dicht bij God te zijn’ (Psalm 73:28). Als je vreugde ligt in de Gever en niet in de gaven, dan kan alles je worden afgenomen, maar toch blijft de vreugde.
Durf jij dat Habakuk na te zeggen? ‘Ondanks alles – toch zal ik mij verheugen in God’? Vul zijn woorden eens in met je eigen situatie:
Ook al verlies ik mijn baan.
Ook al keren mijn kinderen zich af van God.
Ook al blijft langverwachte genezing uit.
Ook al blijft mijn kinderwens onvervuld.
Ook al verlaat mijn partner me.
Ook al is mijn auto total loss.
Ook al heeft een vriend me in de steek gelaten.
Ook al stopt de pijn nooit.
Toch …
Zeg jij het te midden van deze omstandigheden … en toch, …? Niets laat Gods waarde meer zien dan vreugde die standhoudt wanneer alles om je heen instort.
Hoop op het goede einde
Maar wat is vreugde waard, als er geen toekomst was. Habakuk klampt zich niet alleen vast aan God, hij kijkt naar het einde van het verhaal. Hij zegt: ‘De HEERE, Heere is mijn kracht; Hij maakt mijn voeten als die van hinden’ (Habakuk 3:19). Hij vertrouwt erop dat God hem op een dag weer op de berg zal zetten – dat hij, net als een hert, weer omhoog zal klimmen. ‘Zodat ik kan gaan naar Gods altaar, naar God, mijn blijdschap, mijn vreugde’ (Psalm 43:4).
God heeft het beloofd: ‘De aarde zal vol worden met de kennis van de heerlijkheid van de HEERE, zoals het water de bodem van de zee bedekt’ (Habakuk 2:14). God overwint. Zijn heerlijkheid zal de aarde vullen. En geen ‘ja maar’ of ‘ook al’ kan dat tegenhouden. Net zoals Abraham, wist Habakuk: als God iets belooft, dan doet Hij het ook – al moet Hij een volk uit de as doen herrijzen. Hij maakt alle dingen nieuw. Een Leeuw uit de stam van Juda zal komen – en die zekerheid hield Habakuks vreugde overeind.
En jij? Jij weet nog meer dan Habakuk. Jij kent de Leeuw uit de stam van Juda, die aan het kruis overwon. Jij hebt Zijn belofte gehoord: ‘Ik zal u beslist niet loslaten en Ik zal u beslist niet verlaten’ (Hebreeën 13:5). Jij weet dat Hij alles – zelfs het allermoeilijkste – meewerkt ten goede (Romeinen 8:28). Dus zelfs als alles donker lijkt, als de pijn niet verdwijnt, als je dromen in duigen liggen en de tranen blijven stromen – toch is er onwankelbare vreugde in God.
