De echte wortel van seksuele zonde – van alle seksuele zonden – is trots. Daarom betoogde ik recent dat nederigheid het krachtigste wapen is tegen seksuele onreinheid.
Een lezer schreef mij met een tegenwerping. Hij vertelde hoe hij meer dan twee decennia lang, zonder succes, had gevochten tegen een pornoverslaving. Deze zonde vernielde zijn huwelijk, ruïneerde vriendschappen en hielp aspecten van zijn bediening als christen om zeep.
Gedurende deze jaren had hij ontelbare keren gebeden om bevrijding, maar hij kon zich er niet aan ontworstelen tot ongeveer een jaar geleden. Toen hielp de Heere hem om zijn diepe emotionele pijn aan te pakken en bepaalde angsten onder ogen te zien. Nu ervaart hij een veel grotere vrijheid. Hij zei dat pijn en angst ‘de diepste problemen waren die hem ertoe brachten om porno als medicijn te gebruiken’. Hij gelooft dat zijn trots in het verbergen van zijn zonde weliswaar bijdroeg aan zijn gebondenheid, maar dat zijn pijn eraan ten grondslag lag.
Ik ben dankbaar dat deze lezer mij zo nederig deelgenoot maakte van de strijd die hij heeft doorgemaakt en de vrijheid die hij gevonden heeft (prijs God!). Hij raakt hier een belangrijk punt en ik heb dat in mijn artikel niet duidelijk behandeld. Hoewel ik geloof dat diepe emotionele pijn een belangrijke rol kan spelen in onze seksuele zonde, geloof ik niet dat pijn ooit de wortel van zonde is.
Seksuele zonde in de Bijbel
Wat zegt de Bijbel? Het verbaast mij dat de Bijbel nooit verwijst naar onze pijn uit het verleden als ze ons direct aanspreekt op onze seksuele zonde. Waarom zou dat zo zijn?
Is dat omdat we nu volledig nieuwe gradaties van kwaad en misbruik ervaren die toen niet voorkwamen? Dat is duidelijk niet het geval. Zijn wij nu meer seksueel beschadigd? Nee. Een blik op de seksuele verboden in Leviticus 18 tot en met 20 – de zondige seksuele praktijken van de inwoners van Kanaän (die waarschijnlijk niet uitputtend zijn) – laat ons zien hoe lang seksuele perversie en misbruik al deel zijn van menselijke ervaringen.
Is het dan omdat de Bijbel geschreven werd voordat we menselijke psychologie en de effecten van emotionele pijn begrepen? Nee. De mensen in de oudheid hadden andere blinde vlekken qua cultuur en waarden dan wij, maar ze waren zeker niet psychologisch onwetend. De Bijbel in het bijzonder dringt verbazingwekkend diep door in de menselijke psyche. De nieuwtestamentische liefdesethiek, die diepgaand emotioneel herstel en gezondheid kan brengen als ze wordt nageleefd, blijft veel radicaler en progressiever dan mensen uit de eenentwintigste eeuw gewoonlijk willen zijn (Lukas 6:27, 10:27, Romeinen 12:9-21, 1 Korinthe 13:4-7, 1 Petrus 4:8).
Wat is dan de reden dat de Bijbel nergens emotionele pijn verbindt aan onze seksuele zonde? Niet als we lezen over de vrouw bij de put in Johannes 4, de overspelige vrouw in Johannes 8, de incestueuze man in 1 Korinthe 5, algemeen menselijke seksuele immoraliteit in Romeinen 1, of enige andere tekst waar seksuele zonde genoemd wordt? De reden is dat de Bijbel pijn niet ziet als het onderliggende probleem. De Bijbel vertelt ons dat ‘ieder mens wordt verzocht, als hij door zijn eigen begeerte wordt meegesleurd en verlokt’, en ‘wanneer de begeerte bevrucht is, baart ze zonde’ (Jakobus 1:14-15).
God kent je pijn
Maar de Bijbel zwijgt zeker niet over onze pijn. Het hele boek gaat over de glorie van God in onze redding van de psychologisch destructieve schuld van zonde en de bevrijding van alle emotioneel verwondende kwaad en zinloosheid.
De wereld heeft geen therapie die opweegt tegen de genezing die onze beschadigde en verziekte zielen ervaren als we Gods volledige vergeving voor onze zonden ontvangen en dezelfde vergeving ook doortrekken naar degenen die tegen ons gezondigd hebben (Lukas 11:4, Mattheus 18:21-22, Romeinen 12:19-21).
God is meer betrokken bij onze pijn dan we waarschijnlijk beseffen of misschien geloven. Jezus kwam naar de wereld om alle verleidingen te doorstaan die op ons pad komen en om meer afwijzing, misbruik en verschrikkingen te ervaren dan wij ooit zullen doen. En hij deed dat opdat Hij niet alleen het volmaakte offer zou zijn voor onze zonden (Hebreeën 9:25-26), maar ook de meest meevoelende, medelijdende, genadige hogepriester zou worden die we maar zouden kunnen hebben. In Hem naderen we tot God, ondanks al onze bezoedeling, en ontvangen we vanuit zijn onbevattelijk grote, liefdevolle hart alle genade die we nodig hebben voor al onze gebrokenheid (Hebreeën 4:14-16).
Trots manipuleert pijn
Welke rol speelt emotionele pijn dus in onze seksuele zonde? Het maakt ons kwetsbaarder voor onze eigen zondige trots.
Als ik dat zeg, beschuldig ik slachtoffers van seksueel, fysiek of emotioneel misbruik niet van de schade die anderen bij hen hebben aangericht. De schade is reëel en verschrikkelijk. Mensen van wie ik houd hebben onuitsprekelijke dingen geleden en worstelen daarmee op verschillende manieren, waaronder zondige seksuele zaken. Ik huiver als ik denk aan het oordeel dat de daders zal treffen als zij zich niet bekeren en geen toevlucht zoeken bij de enige echte toevlucht: Christus.
Maar wat gebeurt er bij ons vanbinnen als we onze pijn proberen te verzachten door zondige seksuele gedachten of gedrag? We ervaren de verschrikkelijke realiteit dat onze vijanden niet alleen maar uiterlijke misbruikers zijn. Onze ergste vijand zit vanbinnen. Die vijand grijpt de kwetsbaarheid van onze legitieme pijn, die roept om genezing, aan en vormt die om tot een kans om anderen te vernietigen in zijn eigen voordeel.
En de afschuwelijke waarheid is dat deze vijand onze eigen zondige natuur is. Ik identificeer deze zonde als trots, omdat men door de kerkgeschiedenis heen trots heeft beschouwd als de bron van zonde, de zonde – wortel van alle zondige vruchten.
En het is onze trots die graag wil geloven dat zondige seksuele bevrediging onze pijn zal verzachten. En het gaat niet alleen over seks. Trots wil graag geloven dat andere zondige verdraaiingen van goede dingen ook zullen verzachten of genezen. Ze zet ons aan tot ‘behandelen’ met overeten, anorexia, alcoholverslaving of opgaan in ons werk. Ze zet ons er ook toe aan om genezing te zoeken door het obsessief najagen van ‘zuiverder’ zaken, zoals academische of atletische prestaties, fitheid, goedkeuring van anderen, sociale status, een succesvolle opvoeding en succes in onze bedieningen. Trots zet ons er zelfs toe aan om genezing te zoeken door medicijnen – het zondige gebruik van medicinale of illegale drugs.
Pak de pijn aan, dood de trots
Dit is de reden dat ik trots, en niet pijn, noem als de wortel van seksuele (en andersoortige) zonde. Pijn zorgt voor een kwetsbare zwakke plek, en daarmee voor een kans voor de zonde. Maar het is zondige trots die die kans aangrijpt om onze eigengereide begeerten na te streven (Jakobus 1:14).
Het lijdt geen twijfel dat pijn een belangrijke factor kan zijn in onze strijd tegen seksuele zonde. Diepe wonden in onze ziel kunnen ons kwetsbaar maken voor specifieke zondige verleidingen. Om seksuele worstelingen aan te pakken moeten we dus vaak de zwakke plekken aanpakken die door pijn zijn veroorzaakt.
Maar de wortel van zonde is trots, niet pijn. Trots perverteert. Als pijn roept om troost, en we verleid worden om die troost te zoeken in de zonde, dan vervormt trots ons legitieme verlangen naar genezing tot een egoïstische jacht op andermans vernietiging. Als we capituleren en we vervolgens tot inkeer komen of als onze misstap bekend wordt, dan neemt die trots de gedaante aan van zelfmedelijden en verdedigt ze zichzelf: ‘Ik deed dit omdat ik verwond ben’. Maar dat is niet waar. We voelen pijn omdat we verwond zijn; we jagen zonde na omdat we trots zijn.
We moeten onze pijn aanpakken met de genezing die God biedt. Maar we moeten ook onze trots doden. Daarom is ons krachtigste wapen tegen seksuele zonde, de nederigheid.
